Valpartijen zijn een veelvoorkomend probleem, vooral onder kwetsbare ouderen. Naarmate de bevolking vergrijst, neemt het aantal valpartijen toe en worden de gevolgen ernstiger. Ouderen verliezen hierdoor hun zelfvertrouwen, zijn moeilijker te been of kunnen na een operatieve ingreep niet meer naar terug naar huis met een ernstige impact op hun eigen leven, én op de maatschappij.
Ouderen willen thuis blijven wonen. Een grote meerderheid zestigplussers wil in de eigen woning blijven met diverse vormen van zorg en ondersteuning. Opmerkelijk is dat een groot deel aangeeft in een assistentiewoning te willen wonen of groepswonen verkiest vooraleer naar een woonzorgcentrum te verhuizen.
Valpreventie is daarom een belangrijk aandachtsgebied in de thuiszorg en de residentiële zorg. Technologie kan hierbij een belangrijke rol spelen, zowel bij het voorkomen van valpartijen als bij het analyseren van de oorzaken. Dit kan door het monitoren van bewegingspatronen of het herkennen van risicofactoren. Wanneer een bed een tijd lang onbeslapen is geweest kan de zorgverlener hiervan een signaal krijgen. Zelfs wanneer de gebruiker of patiënt een niet verantwoord risico neemt, kan de zorgverlener eventueel tijdig ingrijpen.
Helaas zijn niet alle valincidenten te voorkomen. Technologie kan ook helpen om de oorzaken van het valincident te onderzoeken. Door een video-analyse van het valincident kan een multidisciplinair team van zorgmedewerkers de situatie beter begrijpen en naar mogelijkheden zoeken om het incident in de toekomst te voorkomen. Maar bij het herkennen van bewegingspatronen kan de technologie een impact hebben op de privacy, tenzij er beschermingsmaatregelen worden genomen, en daarom moet er speciale aandacht aan worden besteed.
Deze technologie alleen is niet heiligmakend. In het voorkomen van valpartijen is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk waarin de bewoner/patiënt en zijn familie een belangrijke rol toegewezen krijgen. Ook voldoende opleiding en sensibilisatie van de zorgverlener en de bewoner/patiënt blijft een voorwaarde voor minder valpartijen.
Technologie bied dus veel mogelijkheden voor valpreventie. Het is belangrijk om deze mogelijkheden te benutten en verder te ontwikkelen samen met een multidisciplinaire aanpak. Het voorkomen van valpartijen zorgt niet alleen voor minder ziekenhuisopnames maar ook voor ouderen die veilig en zelfstandig in hun persoonlijke omgeving kunnen blijven wonen. Ook in het ontwerp van toekomstige zorginfrastructuur dient de nodige aandacht aan valpreventie en -monitoring geschonken te worden. Probis ondersteunt zorg- en welzijnsorganisaties bij de conceptontwikkeling van nieuwe zorginfrastructuur, waarbij ook de nodige aandacht hieraan besteed wordt.
Auteur: Pascal Debbaut, senior adviseur zorg & welzijn, Probis (www.probis.be)
