Praktijkvoorbeelden

Hoe kan het aantal valpartijen en de gevolgen daarvan worden verminderd? Het voorbeeld van de CHwapi

16 apr. 2021

Het CHwapi in Doornik heeft een bijzonder innovatief valpreventiebeleid waarbij de patiënt centraal staat. Interview met Patrick Dewaele, verpleegkundig manager.

"In 2019 had het CHwapi 844 meldingen van ongewenste voorvallen in verband met vallen. In 2020 telden we er 574. Dat moet verband houden met Covid, maar er is een echte daling", verklaart Patrick Dewaele, verpleegkundig manager en voorzitter van de valcommissie.

Hoe heeft het Centre Hospitalier de Wallonie Picarde (CHwapi) het aantal valpartijen van 2019 tot 2020 met bijna 1/3 verminderd?

Het valpreventiecomité

Een multidisciplinaire task force coördineert de gehele kwaliteitsaanpak van valpreventie. Dit is de valcommissie.

"Alle beroepen die bij de patiënt betrokken zijn, zijn vertegenwoordigd", zegt Patrick Dewaele. "Dit gaat van het receptiepersoneel dat belast is met de opname tot de vrijwilligers van het ziekenhuis, waaronder fysiotherapeuten, ergotherapeuten, verzorgers, artsen en zelfs oppervlaktetechnici, want het is een keten die sterk en samenhangend moet zijn rond de patiënt.

Het comité komt regelmatig bijeen om de doeltreffendheid van de uitgevoerde maatregelen te evalueren, maar vooral om een vorm van interne reflectie over valpartijen te creëren. Er is een oorzakenanalyse om de verantwoordelijkheid van de verzorger, maar ook van de patiënt en de algemene omgeving (extrinsieke oorzaken) vast te stellen.

Voortdurende opleiding van personeel

Als voorzitter van de valcommissie neemt Patric Dewaele de tijd om alle ongewenste gebeurtenissen gedetailleerd terug te koppelen: analyse van de context, de gevolgen en terugkoppeling naar de eenheden. Een of twee keer per maand wordt het personeel van CHwapi uitgenodigd om na te denken over vallen.

"In 10 minuten analyseren we één of twee keer per maand een val rond de CQQOP in een afdelingsvergadering, bijvoorbeeld: hoe, wie, wat of waarom is deze patiënt gevallen? Wat had men anders kunnen doen om de val te voorkomen of de gevolgen te beperken? Het gaat om een korte praktische opleiding. Dit helpt het gedrag te veranderen. Voor het verplegend personeel is het heel concreet. Het is een tijd voor uitwisseling en feedback over onze praktijken. Het draagt ook bij tot het verhogen van de kwaliteit van ons werk.

Ervaring voor verzorgers: de combinatie van ouder worden

Om hen te helpen de ouderen te begrijpen, biedt het CHwapi Falls Committee alle CHwapi-medewerkers de mogelijkheid om in hun schoenen te staan door middel van een experiment.

"Door gebruik te maken van een verouderingspak wordt de verzorger in de belevingswereld en beperkingen van de oudere patiënt geplaatst. Hij wordt gehinderd door een hele reeks elementen, beperkt in zijn bewegingen. Hij kan dus tegen zichzelf zeggen "nou, als ik ouder ben, zal ik deze zwaarte moeten bestrijden".

"In samenwerking met ergotherapeuten wordt het bewustzijn over veroudering vergroot. Deze laatste verhogen het bewustzijn dat de omgeving moet worden aangepast om handicaps te beperken (b.v. gebrek aan kracht of kniepijn kan worden gecompenseerd door een verhoogd bed bij het overstappen of een stoel met armleuningen, enz.)

Identificatie, monitoring en ondersteuning van de patiënt die valt

Wat valpreventie betreft, legt de instelling de nadruk op screening en identificatie van patiënten op verschillende niveaus:

- Met behulp van de Morse-schaal identificeert het verplegend personeel patiënten met een valrisico.

- Ten tweede dragen patiënten die risico lopen of zelfs zeer veel risico lopen een bepaalde armband om hen zichtbaar te maken.

- Een markering in het geautomatiseerde patiëntendossier (CPR) geeft aan dat de patiënt een valrisico loopt.

- De dpi omvat ook de follow-up van de patiënt die gevallen is (wat is eraan gedaan, hoe is de situatie veranderd)

- Er is een zorgplan opgesteld ter ondersteuning van kennis, vaardigheden en attitudes. Zo moet de verzorger "de pathologieën die het risico op vallen kunnen vergroten, kennen en uitleggen".

Bevoegdheden die ook de patiënt betreffen

Met name bij accreditatie staat de patiënt centraal, hij wordt partner en is meer betrokken. Zij krijgen daarom inzicht in de risico's van vallen en de maatregelen die kunnen worden genomen om die risico's te beperken.

Bouwen aan partnerschappen met gezinnen

Wanneer een familie een patiënt komt bezoeken, kunnen dingen worden verplaatst, bedhekken worden verwijderd. Wanneer de familie de kamer verlaat zonder de verzorgers te informeren, kunnen zij de patiënt in gevaar brengen.

Er moet dus een echt partnerschap tot stand worden gebracht tussen de patiënt en het verplegend personeel, maar ook tussen de familie en het verplegend personeel op basis van concrete zaken. Het CHwapi heeft media (posters en boekjes) ontwikkeld die dit ondersteunen.

"Maar we moeten verder gaan, we moeten de familie begeleiden door het proces uit te leggen, door uit te leggen hoe je bijvoorbeeld een veilig interieur regelt voor een bejaarde die een operatie heeft ondergaan.

In het algemeen wordt gestreefd naar een kwaliteitsbenadering

Het Chwapi is een van de twee Belgische ziekenhuizen die door Accreditation Canada International zijn erkend met het Platinum niveau, een bewijs van hun inzet voor kwaliteitsmanagement. "Dit is de concretisering van bestaande praktijken die de patiënt centraal stellen in onze aanpak", voegt Patrick Dewaele toe.